پرواز بر فراز آسمان لیشک
جنگلهای هیرکانی به هوای تو نفس می‌کشند
فروردین ۲۵, ۱۴۰۱
گزارش 15ماهه بانی‌جنگل (آذر 1399-اسفند 1400)
خرداد ۱۶, ۱۴۰۱
یکی از اهداف بانی جنگل «مهیا کردن شرایط برای بازگشت گونهها و حیات وحش» است. بعد از گذشت ماهها و ایجاد شرایط و محیط امن در منطقه لیشک سیاهکل گونههایی که در ادامه میبینید در آسمان لیشک عکاسی شده است. گونههایی از پرندگان که در ادامه میبینید، لیشک سیاهکل را برای زیستگاه موقت یا دائم انتخاب کردند.
عقاب، راس اکوسیستم است و هر جایی که طعمه وجود داشته باشد، حضور دارد. دیدن عقاب در آسمان لیشک تنها لذت بردن از زیبایی این پرنده را به همراه ندارد و نویدبخش حضور سایر حیوانات در منطقه است. با خواندن ویژگیهای هر یک از پرندهها می‌توانید انواع آنها را از هم تشخیص بدهید.
شاه باز یا عقاب شاهی
عقاب شاه‌باز یا عقاب شاهی نام این گونه است. قد عقاب شاه‌باز بین 72 تا 83 سانتی‌متر است. این گونه در بلندای آسمان، بر روی درختان بلند و جنگلهای کوهپایه‌ای آشیانه می‌سازد. زمستان، شرایط زندگی را برای این پرنده هم متفاوت می‌کند و عقاب شاهی در این فصل، باتلاق‌های نواحی استپی و درختان بلند و دورافتاده را برای ساختن آشیانه ترجیح می‌دهد.
اگر بخواهید از روی ظاهر، این پرنده را بشناسید عقاب شاهی را بشناسید، پر و بالش به رنگ قهوه‌ای تیره است و پس‌گردن زرد مایل به سفید، همچنین شانه‌ها به رنگ سفید است. وقتی بالهایش را باز می‌کند، شاه‌پره‌های تیره و دم باریکش عقاب شاهی را از عقاب طلایی متمایز می‌کند.
این پرنده جثه بزرگی دارد و آرام و کند حرکت می‌کند. همچنین تولید مثل اندکی دارد و در لیست پرنده‌های حفاظت شده قرار گرفته است. در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت عقاب شاهی هم به عنوانVulnerable (آسیب پذیر) ثبت شده است.
اگر قصد پیدا کردن عقاب شاهی در متون علمی را دارید، Aquila Heliaca و در متون انگلیسی Imperial Eagleرا سرچ کنید.
کرکس یا دال
اگر کرکس را نشناسید، امکان دارد به دلیل جثه بزرگ، آن را با عقاب اشتباه بگیرید. کرکس از لاشه‌های باقیمانده در جنگل تغذیه می‌کند و با دیدی لانگ شات، به پاکسازی جنگل می‌پردازد.
کرکس یا دال، کمی کوچکتر از دال سیاه است و 95 تا 105 سانتی متر طول دارد. دارای بالهایی پهن و بزرگ است و به هنگام پرواز شاه‌پرهایش را می‌گستراند. دم کرکس، مستطیل شکل و بسیار کوتاه، به رنگ تیره و سر وگردنش تنها دارای کرک پرهای ریز و سفید چرکی است که به شنل نخودی کمرنگی در سینه منتهی می‌شود. زیر تنه قهوه‌ای کمرنگ؛ شاه‌پرهای اولیه و ثانویه قهوه‌ای تیره، روتنه و پیش بال‌ها قهوه‌ای کمرنگ وشاه‌پرها و دمش قهوه‌ای تیره است . پرنده نابالغ تیره‌تر و کرکی‌تر است. کرکس در نواحی کوهستانی آشیانه می‌سازد و در قله کوه‌ها و پرتگاه‌ها تولیدمثل می‌کند. کرکس از پرنده‌های بومی ایران است و مشاهده آن در مناطق کوهستانی دور از انتظار نیست.
Gyps Fulvus نام علمی کرکس است و اگر بخواهید در متون انگلیسی به دنبال کرکس بگردید، Griffon Vulture را سرچ کنید.
این پرنده در فهرست اتحادیه جهانی حفاظت در طبقه بندی Least Concern به معنی کمترین نگرانی قرار دارد، با این حال باید از محل تولیدمثل این پرنده در دریاچه ارومیه و منطقه ارسباران حفاظت شود.
دارکوب بزرگ یا دارکوب خالدار بزرگ
از هر چه بگذریم سخن دارکوب، خوش‌تر است. دارکوب بزرگ یا دارکوب خالدار بزرگ، پرنده‌ای که تنها 23 سانتی‌متر طول دارد. این پرنده لکه‌های سفیدی روی شانه‌اش دارد و زیر دم و بدنش قرمز است. گونه نر نواری سیاه به دور گردن دارد و پس سرش قرمز است و گونه ماده دارای تارک سیاه است.
زیر دم و زیر بدن قرمز است پرنده ی نر، با نوار سیاه در حاشیه ی گردن و پس سر قرمز و پرنده ی ماده با تارک سیاه دیده می شود. زیرگونه‌ای که در ایران زندگی می‌کند، علاوه بر بلندتر بودن منقار؛ دارای زیرتنه دودی قهوه‌ای رنگ است. این پرنده در جنگلهای پهن خزان‌کننده و جنگلهای سوزنی برگ به سر می‌برد. همانطور که از اسمش برمی‌آید، آشیانه‌اش را در سوراخی که در تنه درختان ایجاد می‌کند، می‌سازد. به دلیل فراوانی بالای این گونه در جنگلهای شمال، شانس دیده شده این پرنده در این جنگل‌ها بسیار زیاد است.
درست است که این گونه در اتحادیه جهانی حفاظت در طبقه‌بندی Least Concern به معنای کمترین نگرانی قرار دارد، ولی تخریب جنگل‌ها می‌تواند منجر به از بین رفتن زیستگاه این پرنده زیبا شود.
Dendrocopos Major نام علمی این پرنده است و به زبان انگلیسی Great Spotted Woodpecker صدایش می‌کنند.
عقاب خالدار بزرگ یا تالابی
عقاب خالدار بزرگ یا تالابی، پرنده‌ای که بین 66 تا 74 سانتی‌متر است. مانند نامگذاری‌اش در جنگل و حاشیه مناطق آبی، دریاچه، رودخانه و باتلاق‌های پردرخت زندگی می‌کند و همانجا آشیانه می‌سازد.
از نظر ظاهری، اندکی بزرگتر از عقاب خالدار کوچک و تیره‌تر از آن است. پرهای پوششی، تیره و جبه او تیره‌تر و فاقد لکه روی شاه‌پرهای اولیه است. سفیدی روی قاعده دم بسیار کمرنگ است. زیرتنه قهوه‌ای تیره و زیر بال هایش مایل به قهوه‌ای است. 1 تا 3 نوار سفید رنگ روی بالهایش دیده می‌شود و در قاعده دمش سفیدی به شکل «|O» به چشم می‌خورد. این پرنده بال‌های دراز و بلندی دارد و در هنگام پرواز، بال‌ها را از ناحیه خم بال رو به پایین کج می‌کند. دم نسبتا کوتاه و تا حدودی گرد دارد. پرواز عقاب خالدار بزرگ به نحوی شبیه به نوع کوچک آن است.
تولیدمثل این گونه هم کم است و ناگفته پیدا است که در دسته‌بندی آسیب‌پذیر قرار دارد. اسم علمی عقاب خالدار بزرگ Aquila Clanga است و برای کسب اطلاعات بیشتر به زبان انگلیسی، Greater Spotted Eagle را سرچ کنید.
کرکس سیاه یا دال سیاه
کرکس سیاه یا دال سیاه 99 تا 107 سانتی‌متر است. درست است که جثه بزرگی دارد ولی معمولا ساکت است. شما هم این پرنده را با کرکس اشتباه می‌گیرید، اگر در مورد پر و بالش که کاملا سیاه و دمش که سه گوش و بلندتر است، ندانید. حتی از فاصله بسیار دور شبیه عقاب دریایی است و شاه‌پرهایش اندکی روشن‌تر از رنگ بدنش به نظر می رسد. ممکن است که هیچوقت کرکس را از نزدیک ندیده باشید ولی اگر به خاطرات و کارتون‌های دوران کودکی برگردید، احتمالا پوست سر و گردن لخت و بدون پر او را به خاطر میاورید. این پرنده آبی مایل به خاکستری است و در اطراف گردنش یک شنل قهوه ای رنگ دارد.
همانطور که گفته شد نقش کلیدی این پرنده در پاکسازی لاشه‌ها غیرقابل انکار است. کوهستان‌ها و دشت‌های دورافتاده از جمله جاهایی هستند که می‌توانید انتظار دیدن کرکس سیاه را داشته باشید. همچنین لبه پرتگاه و روی صخره‌های مرتفع جایگاه آشیانه‌سازی کرکس سیاه است.
فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت کرکس سیاه به عنوان Near Threatened (نزدیک به تهدید) ثبت شده و باید از محل جوجه‌هاش حفاظت بشه.
اسم علمی این پرنده Aegypius Monachus هست و برای سرچ انگلیسی Black Vulture رو سرچ کنید.
دارکوب سبز
دارکوب سبز، پرنده‌ای 32 سانتیمتری با اندازه متوسط است. همانطور که از نامش پیدا است، با رنگ سبز پوشیده شده است. زیر تنه سبز زیتونی و دمگاه زرد مایل به سبز با زرد کمرنگ و روی سرش لکه‌هایی به رنگ قرمز دارد. روتنه پرنده جوان، با خال های کمرنگ و زیر تنه، سر و دم این پرنده با رگه‌های شکسته یا خال‌های تیره پوشیده شده است. هنگام پرواز، سبز رنگ به نظر می آید و حاشیه بیرونی بالهایش سفید است. پروازش موجی شکل و با بالا و پایین رفتن بسیاری همراه است. بال هایش پهن، گرد و دمش نسبتا کوتاه با انتهای تیز، دیده می شود. اغلب روی زمین درحال تغذیه از مورچه‌ها است.
دارکوب پرنده پر سرو صدایی است و صدایش شبیه «که جو که جو که جو» و در هنگام نمایش های جنسی، شبیه «که لو – که لو- که لو- که لو» به گوش می‌رسد.
دارکوب در جنگلهای خزان‌کننده ، پارک‌ها، کشتزارها و زمین‌های غیرمحصور با درخت‌های پراکنده به سر می‌برد. این پرنده در سوراخ‌هایی که در درخت ایجاد کرده، آشیانه می سازد. در ایران بومی و فراوان است.
درست است که این گونه در اتحادیه جهانی حفاظت در طبقه‌بندی Least Concern به معنای کمترین نگرانی قرار دارد. Picus Virdis نام علمی دارکوب سبز است و در زبان انگلیسی European Green Woodpecker صدایش می‌کنند.
3 Comments
درود بر شما
کار ارزشمندی را که سالهاست آغاز کرده اید، کاری ملی و بین نسلی است و این، جای تقدیر و تشکر فراوان دارد. قصد دارم در فرصتی از نزدیک با شما دیداری داشته باشم. شاید توان برداشتن قدمی هرچند کوچک برای سرزمینم را داشته باشم. به امید دیدار
برقرار باشید
آقای مزرعتی عزیز
از اینکه با بیان نظرتون به دلگرمی ما افزودید و از نگاه مثبت و موثرتون سپاسگزاریم. با افتخار پذیرای حضور گرم شما هستیم