تصور کنید یک روز صبح از خواب بیدار شوید و ببینید هیچ پوشش گیاهی اعم از هر گونه درخت و گیاه اطرافتان وجود ندارد. فکر میکنید چه مسائلی در این شرایط ممکن است پیش بیاید؟
همانطور که میدانید درختان، اکسیژن را برای نفس کشیدن ما تولید میکنند. ریشههایشان در خاک به مانند انگشتان دست ماست وقتی چیزی را با قدرت تمام نگه میداریم. بنابراین آنها خاک را در برابر فرسایش حفظ میکنند.
درختان ویژگیهای بیشماری دارند. یکی از مهمترین آنها، هوایی است که برای نفس کشیدن ما روی زمین تولید میکنند. فقط کافی است برای لحظاتی زمین را بدون درختان تصور کنیم. نبودن آنها به معنی نبودن زمین و تمام موجودات آن است.
تعجب نکنید! وقتی اکسیژنی برای نفس کشیدن وجود نداشته باشد، حیات کره زمین از بین میرود. اتفاقا ما برای ادامه زندگی به منابع دیگری هم نیاز داریم. آب برای آشامیدن و خاک برای کشاورزی و رفع گرسنگی. نیاز به توضیح نیست که درختان در ایجاد این دو نیز تاثیرگذار هستند. با اندکی تفکر به این نتیجه میرسید که برای برطرف کردن نیازهای اولیه به این عناصر نیز نیاز داریم.
در سالهای اخیر و با همهگیری ویروس عجیب کرونا، شاید بیش از پیش به اهمیت نفس کشیدن و حتی اهمیت اکسیژنی که در هوا جریان دارد، پی بردیم. اگر پای صحبت کسی که سالهاست یک نفس راحت نکشیده بنشینیم بر این موضوع صحه میگذارد که نفس کشیدن بخش مهمی از زندگی است. به جرات میتوان گفت بخش زیادی از هوایی که تنفس میکنیم را، درختان و جنگلها تولید میکنند.
میزان تنفس توصیه شده برای یک بزرگسال سالم بین 12 تا 20 تنفس در دقیقه است. اگر در نظر بگیریم به طور میانگین یک فرد سالم و دارای سیستم تنفسی خوب در هر دقیقه حدود 16 بار نفس بکشد، این عدد به بیش از 23000 نفس در طی یک روز میرسد.
بنا بر اعلام انجمن ریه در آمریکا ، ریههای یک مرد بالغ به طور متوسط میتواند حداکثر 6 لیتر (حدود 4 بطری بزرگ آب معدنی) هوا را در خود نگه دارد. این انجمن تخمین میزند که یک انسان بالغ روزانه بیش از 5000 بطری آب معدنی (7570 لیتر) هوا مصرف میکند.
برای تولید این میزان از اکسیژن درختان دست به دست هم میدهند تا اکسیژن مورد نیاز را تامین کنند. یک درخت در سال به طور متوسط 2 تُن اکسیژن تولید میکند. این میزان در وسعت یک هکتاری از درختان پهنبرگ بین 2.5 تا 3 تُن است و میتواند نیاز 10 انسان را تأمین کند.
ولی این تنها فایده یک درخت نیست. بد نیست بدانید، آنها در یک سال با انجام عمل تبخیر و تعریق به اندازه 250 تا 400 لیتر آب را به صورت بخار از خود متصاعد میکند و این مقدار در گیاهان مختلف متفاوت است. به طوری که درختان پهن برگ بیش از سوزنیبرگها موجب افزایش رطوبت هوا میشوند.
اگر شما هم تجربه پیکنیک یا سفر در فصول گرم را داشته باشید، این موضوع را تایید میکنید که مناطقی که با درختان احاطه شدهاند دمای پایینتری دارند. بله، درختان در تعیین دمای منطقه نیز نقش دارند. به طوری که هوای یک منطقه درختکاری شده میتواند تا 11 درجه سانتیگراد خنکتر از منطقه بیدرخت باشد.
هوایی که استنشاق میکنیم حدود 20 درصد و هوای بازدم حدود 15 درصد اکسیژن دارد. بنابراین ما در هر تنفس 5 درصد از حجم هوا را به دی اکسید کربن تبدیل میکنیم. با این حساب هر انسان در طول شبانه روز حدود 252 بطری آب معدنی (معادل 378 لیتر) اکسیژن خالص (5 درصد از 5000 بطری آب معدنی که قبلا اشاره شده بود) مصرف می کند. جالب است بدانید این میزان در مورد انسانی بالغ در شرایط عادی است. بدیهی است، یک ورزشکار اکسیژن به مراتب بیشتری مصرف میکند.
درختان و پوشش گیاهی بدون وجود ما سالها زندگی کردهاند و حیاتشان ادامه پیدا کرده است. بر کسی پوشیده نیست که ما هم مانند آنها برای برطرف کردن نیازهای اولیه، احتیاج به آب و هوای سالم و خاک مناسب داریم. نکته دیگری که مطرح می شود وابستگی حیات انسانها و درختان به هم است!
تعجب نکنید! ما برای خاک سالم و قوی و آب و هوای پاک، نیاز به حضور درختان داریم. آنها برای احیا و زنده ماندن نیاز به دستی دارند که آنها را بکارد، از آنها نگهداری کند و به حقوقشان احترام بگذارد.
اگر فکر میکنید بدون حضور درختان می توانیم به زندگی ادامه دهیم و شرایط زندگی ما بدون حضور آنها، پوشش گیاهی و حتی اکوسیستم طبیعی همچنان پایدار است، سخت در اشتباه هستید.
سالها می گذرد و زمین روز به روز بیشتر درگیر آلودگی هوا و انواع آلودگیهای زیست محیطی میشود که خودمان بدون توجه به زمین ایجاد کردهایم. البته نتایج این تخریبها هم با انواع بیماریها و سیل و زلزله و … درک کردهایم. یادمان نرود منابعی که از آنها استفاده میکنیم و به فکر تجدید آنها نیستیم، روزی به پایان میرسد.
حضور درختان و پوشش گیاهی در بهبود و یا حتی پایداری زندگی انسانها امری ضروری است. اگر میخواهیم اکسیژنی برای نفس کشیدن، خاک سالم و حاصلخیز برای کشاورزی و آبی برای نوشیدن داشته باشیم، باید برای احیای جنگلها و مراقبت از اکوسیستم آنها سهم خود را ادا کنیم.
اگر می خواهید هر نفس که برمیآید ممد حیات باشد و چون فرو میرود مفرح ذات، همین امروز زندگی را به نام عزیزانتان ثبت کنید، شاید فردا دیر باشد. سهم ما مشارکت در پروژههای احیای جنگل است. ریههای زمین را به عزیزانمان هدیه کنیم.